Công tác đào tạo, trang bị kỹ năng nghề cho hssv đáp ứng thị trường lao động trong tình hình mới

I. ĐẶT VẤN ĐỀ

Trong những năm qua, việc đào tạo, bồi dưỡng, chuẩn bị nhân lực có kỹ năng nghề được Đảng, Nhà nước rất quan tâm và đã có nhiều chuyển biến tích cực về nhận thức, quy mô tuyển sinh, chất lượng và hiệu quả đào tạo. Hệ thống các quy định pháp luật về giáo dục nghề nghiệp từng bước được hoàn thiện; mạng lưới cơ sở giáo dục nghề nghiệp phát triển rộng khắp, đa dạng về loại hình và trình độ đào tạo; chất lượng được tăng cường; xuất hiện ngày càng nhiều mô hình đào tạo chất lượng cao, đào tạo gắn với nhu cầu của doanh nghiệp, góp phần quan trọng nâng cao chất lượng nguồn nhân lực và phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.

Thực hiện chỉ thị số 24/CT-TTg ngày 28/05/2020 của Thủ tướng Chính phủ về “đẩy mạnh phát triển nhân lực có kỹ năng nghề, góp phần nâng cao năng suất lao động và tăng năng lực cạnh tranh Quốc gia trong tình hình mới”.

Với mục tiêu đổi mới và nâng cao chất lượng đào tạo trong giáo dục nghề nghiệp (GDNN), chú trọng đào tạo nguồn nhân lực đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế- xã hội, góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế nhanh và bền vững. Thực hiện các giải pháp đột phá mạnh mẽ gắn với nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, nhất là nguồn nhân lực chất lượng cao, phù hợp với nhu cầu thị trường lao động, đáp ứng yêu cầu phát triển của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4, góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia.

Trường Cao đẳng nghề Công nghiệp Hà Nội với 46 năm xây dựng và trưởng thành đã xây dựng nhiều mô hình đào tạo, trang bị cho học sinh, sinh viên (HSSV) về kỹ năng nghề, kỹ năng sống, an toàn lao động… đáp ứng với thị trường lao động trong tình hình mới hiện nay.

Gắn kết giáo dục nghề nghiệp với các doanh nghiệp là giải pháp quan trọng nhằm nâng cao chất lượng đào tạo, giúp sinh viên sau khi tốt nghiệp nhanh chóng hòa nhập với thị trường lao động. Muốn sinh viên ra trường có kỹ năng nghề nghiệp vững vàng, đáp ứng nhu cầu xã hội, có ngay công việc phù hợp sau tốt nghiệp thì  khi còn ngồi trên ghế nhà trường các em phải được tiếp cận với thực tế, được trải nghiệm thực tế tại doanh nghiệp.

Quan hệ hợp tác giữa các cơ sở giáo dục nghề nghiệp và Doanh nghiệp luôn được nhấn mạnh là yếu tố cốt lõi trong xây dựng dạy nghề gắn liền yêu cầu thực tiễn, đáp ứng tốt hơn nhu cầu của xã hội. Có thể nói, liên kết hợp tác giữa nhà trường và doanh nghiệp mang lại nhiều lợi ích cho hoạt động đào tạo trong nhà trường, cho doanh nghiệp, cho người học và xã hội.

Việc thiếu hụt nguồn nhân lực chất lượng cao, năng suất lao động thấp đang là vấn đề thách thức của Việt Nam để sẵn sàng cho một giai đoạn mới dựa trên nền tảng khoa học công nghiệp 4.0. Trước xu thế máy móc tự động hóa thay thế con người, nguồn nhân lực phải được trang bị kiến thức, kỹ năng phù hợp để đáp ứng yêu cầu công việc trong tình hình mới. Khi đó, hợp tác giữa Nhà trường– Doanh nghiệp càng có ý nghĩa thiết thực góp phần đổi mới phương thức đào tạo nhằm nâng cao chất lượng nguồn nhân lực đáp ứng nhu cầu của xã hội.

Với phương châm “hợp tác đôi bên cùng có lợi”, hoạt động hợp tác doanh nghiệp tại trường CĐN Công nghiệp Hà Nội được xây dựng trên cơ sở nhu cầu và lợi ích các bên. Hiện tại, trường đã xây dựng mạng lưới doanh nghiệp hợp tác với hơn 300 tổ chức, doanh nghiệp trong và ngoài nước với các hoạt động được triển khai đa dạng dưới nhiều hình thức khác nhau. Thông qua doanh nghiệp, nhà trường đổi mới chương trình đào tạo, nâng cao năng lực làm việc của sinh viên khi tốt nghiệp đáp ứng nhu cầu của doanh nghiệp.

II. NỘI DUNG

Với tiêu chí “Đào tạo những gì xã hội cần” Trường Cao đẳng nghề Công nghiệp Hà Nội đã thực hiện các giải pháp sau:

1. Xây dựng đội ngũ nhà giáo, cơ sở vật chất

      Nhằm nâng cao chất lượng giáo dục nghề nghiệp đáp ứng nhu cầu thị trường lao động và hội nhập quốc tế. Xác định đội ngũ nhà giáo luôn là then chốt, quyết định đến chất lượng đào tạo, nhà trường đã dành sự quan tâm lớn cho công tác chuẩn hóa các điều kiện về kỹ năng nghề, kỹ năng nghề quốc gia, kỹ năng nghề quốc tế, nâng cao nghiệp vụ sư phạm, đổi mới phương pháp giảng dạy cho nhà giáo, cán bộ quản lý nhà trường qua các khóa đào tạo thực hiện tại doanh nghiệp, mời chuyên gia đến trường, cử cán bộ GV học tập tại nước ngoài.

       Xây dựng các chuẩn đầu ra cho các nghề; chuẩn về cơ sở vật chất, thiết bị; xây dựng các định mức kinh tế- kỹ thuật cho từng ngành, nghề tổng cộng 21 nghề đào tạo tại trường, từ đó xây dựng các chương trình đào tạo phù hợp, chú trọng là phù hợp nhu cầu, yêu cầu của xã hội.

      Triển khai có hiệu quả đào tạo theo chương trình chuyển giao của nước ngoài như chương trình Úc với nghề cơ điện tử và kỹ thuật máy lạnh điều hòa không khí; chương trình Đức với nghề công nghệ ô tô, chương trình của Đan Mạch nghề thiết kế đồ họa, công nghệ thông tin.

      Xây dựng chương trình đào tạo chất lượng cao, đào tạo song hành với tập đoàn VINFAST, công ty SAMSUNG, công ty DAESUNG, VIGRAXERA…

      Đào tạo liên thông từ trung cấp lên cao đẳng, đào tạo chuyển đổi nghề nghiệp cho các doanh nghiệp, theo đơn đặt hàng.

    Tăng cường dạy và học tin học, ngoại ngữ, kỹ năng mềm cho giảng viên và HSSV chuẩn theo các thông tư liên bộ.

      Thành lập trung tâm đánh giá kỹ năng nghề cho 5 nghề được Bộ Lao động- Thương binh và Xã hội cấp phép, trung tâm đánh giá kỹ năng nghề theo tiêu chuẩn của Nhật Bản chương trình phía JICA, xây dựng kế hoạch hoạt động.

     Đẩy mạnh thông tin, tuyên truyền, tạo sự chuyển biến về nhận thức, đồng thuận của xã hội về phát triển giáo dục nghề nghiệp, vị trí, vai trò của nhân lực có kỹ năng nghề, nhằm huy động sự tham gia và nguồn lực của toàn xã hội, nhất là sự đồng hành của doanh nghiệp trong việc phát triển nhân lực có kỹ năng nghề phục vụ phát triển thủ đô Hà Nội cùng đất nước.

Tăng cường gắn kết chặt chẽ 3 “Nhà”: Nhà nước- Nhà trường- Nhà doanh nghiệp trong các hoạt động giáo dục nghề nghiệp;

        Nhà trường đã xây dựng được mối quan hệ rộng rãi, liên kết chặt chẽ với gần 300 doanh nghiệp là điều kiện thuận lợi để thực hiện đa dạng hóa các phương thức đào tạo nghề trong và ngoài trường, đáp ứng nhu cầu người học và người sử dụng lao động.

2. Các hoạt động hợp tác giữa nhà trường và doanh nghiệp nhằm nâng cao chất lượng nguồn nhân lực trong tình hình mới

Thứ nhất, Thành lập trung tâm hỗ trợ việc làm và quan hệ doanh nghiệp

Từ đây trung tâm đã giúp nhà trường xây dựng mạng lưới hơn 300 doanh nghiệp, chọn ra các doanh nghiệp có thể gắn kết với nhà trường trong đào tạo

Thứ hai, khảo sát nhu cầu doanh nghiệp.

Hoạt động này giúp nhà trường nắm bắt nhu cầu các ngành, nghề và thị trường lao động và các góp ý của doanh nghiệp về chương trình, nội dung đào tạo, phản hồi về năng lực làm việc của sinh viên tốt nghiệp. Từ đó cập nhật, bổ sung các module mới theo góp ý từ phía doanh nghiệp. Các phương pháp quản lý từ doanh nghiệp cũng được nhà trường triển khai sâu rộng tới cán bộ giáo viên và sinh viên như 5S, an toàn lao động, Kỹ năng mềm… Là một trong số ít các trường Cao đẳng đào tạo Kỹ năng mềm và an toàn lao động nhà trường được các doanh nghiệp đánh giá cao khi sinh viên thực tập trải nghiệm tại DN nhanh chóng thích ứng môi trường làm việc.

Thứ ba, tổ chức thăm quan, trải nghiệm, thực hành, thực tập tại doanh nghiệp cho giảng viên và sinh viên.

100% sinh viên được đi thực tập tại doanh nghiệp, gần 300 doanh nghiệp tiếp nhận sinh viên đến thực tập mỗi năm. Nhà trường hướng tới các doanh nghiệp có công nghệ kỹ thuật tiên tiến, kỷ luật nghiêm, sinh viên được tham gia trực tiếp vào chu trình sản xuất, kinh doanh của đơn vị nhằm nâng cao kiến thức, kỹ năng, rèn luyện ý thức, tác phong công nghiệp, ngoài ra doanh nghiệp có thể tuyển chọn được nhân sự giỏi ngay trong quá trình sinh viên thực tập.

Thăm quan doanh nghiệp cũng là hoạt động nhằm tăng tính tương tác, cập nhật công nghệ thực tiễn từ các mô hình sản xuất, quản lý mới để đào tạo nguồn nhân lực đáp ứng sự phát triển và ứng dụng nhanh chóng của các công nghệ hiện đại từ cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư, các giáo viên cũng cập nhật được kiến thức mới, công nghệ mới

Thứ tư, phối hợp với doanh nghiệp tổ chức các chương trình đào tạo song hành, chương trình chất lượng cao.

Hiện nay khoa công nghệ ô tô đã xây dựng được chương trình đào tạo song hành với công ty Vinfast nghề công nghệ ô tô, khoa cơ khí đã xây dựng được chương trình đào tạo song hành với công ty Vinfast nghề cơ điện tử.

Xây dựng các chương trình chất lượng cao như cơ điện tử, công nghệ ô tô, Kỹ thuật máy lạnh và điều hòa không khí.

Thứ năm, phối hợp với doanh nghiệp tổ chức hội thảo định hướng nghề nghiệp, bồi dưỡng kỹ năng mềm, đẩy mạnh sáng tạo và khởi nghiệp cho sinh viên.

Doanh nghiệp chia sẻ các kiến thức, kỹ năng mà nhà tuyển dụng yêu cầu đối với các ứng viên tương lai giúp sinh viên hiểu hơn về nghề nghiệp, có được phương pháp học tập và động lực phấn đấu các bạn trẻ biết được cần phải thay đổi tư duy và tâm thế theo hướng tiếp cận mới để tìm việc thành công.

Hàng năm tổ chức ngày hội việc làm thu hút hàng triệu cơ hội việc làm cho sinh viên

Thứ sáu, phối hợp với doanh nghiệp xây dựng và triển khai chương trình đào tạo trước tuyển dụng.

Hai bên phối hợp lựa chọn và đào tạo sinh viên trên cơ sở bổ sung kiến thức và kỹ năng thực tế của doanh nghiệp vào chương trình đào tạo. HSSV sẽ đáp ứng được yêu cầu công việc ngay khi tốt nghiệp, doanh nghiệp tuyển được nguồn nhân lực chất lượng cao mà không phải đào tạo lại. Tiêu biểu là các chương trình hợp tác với công ty ô tô Cửu Long TMT, TOYTOTA, HONDA Việt Nam cho HSSV khoa ô tô, công ty LICOGI12, Công ty xuất khẩu dụng cụ y tế, công ty Kim khí Thăng Long… cho HSSV khoa cơ khí, Công ty Thế Đạt , Bình Minh cho HSSV nghề điện lạnh đi thực tập tốt nghiệp tại công ty có phụ cấp trong quá trình thực tập, ngoài ra các em được cam kết sẽ được Công ty tiếp nhận vào làm việc sau khi tốt nghiệp mà không phải trải qua thời gian thử việc.

Công ty Daesung về tuyển chọn sinh viên phối hợp cùng nhà trường đào tạo kỹ năng, kỹ thuật chuyên môn đưa HSSV đi học tập tại Hàn Quốc sau về làm trưởng các dây truyền tại VN

          Chương trình đào tạo kỹ thuật viên bảo hành của công ty Samsung, công ty sơn MT, các công ty điện lạnh. Đây là các mô hình đào tạo theo hướng chủ động nắm bắt, đón đầu xu thế và yêu cầu của thị trường lao động.

Thứ bảy, phối hợp cùng thiết kế chương trình đào tạo, tổ chức đào tạo ngắn hạn, chuyển đổi nghề nghiệp theo yêu cầu doanh nghiệp.

Thực hiện chủ trương hỗ trợ người lao động được “học tập suốt đời”, nhà trường triển khai nhiều hoạt động đào tạo ngắn hạn, chuyển đổi nghề nghiệp cho doanh nghiệp. Đây chính là cơ hội giúp giảng viên nhà trường cọ sát với thực tế, tiếp cận các phương thức sản xuất hiện đại, nâng cao năng lực xây dựng chương trình đáp ứng nhu cầu doanh nghiệp, đồng thời góp phần cải tiến nội dung đào tạo sát với thực tiễn. (Đã khai giảng nhiều lớp SCN cho các doanh nghiệp).

Thứ tám, huy động các nguồn lực từ doanh nghiệp thông qua các chương trình tài trợ thiết bị đào tạo cho nhà trường và trao tặng học bổng cho sinh viên.

Cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 là đỉnh cao của tự động hóa với máy móc sản xuất hiện đại, thông minh. Tuy nhiên vấn đề khó khăn nhất của các trường hiện nay là chi phí đầu tư cho công nghệ. Nhiều cơ sở đào tạo không đủ nguồn lực đầu tư cho các mô hình thí nghiệm thực hành, phòng học thông minh… đặc biệt là khối ngành kỹ thuật. Nhận thức được điều đó, trường CĐN CN HN luôn chủ động tìm kiếm cơ hội, đề xuất chương trình hợp tác, tranh thủ sự hỗ trợ của các tổ chức, doanh nghiệp.

       Thông qua các chương trình hợp tác với các tổ chức, doanh nghiệp trong và ngoài nước, trong 5 năm trở lại đây, nhà trường đã huy động được nguồn lực, cơ sở vật chất và các suất học bổng cho sinh viên. Tiêu biểu là các Dự án hỗ trợ thanh niên có hoàn cảnh khó khăn do tổ chức Plan phối hợp với Huyndai Motor và Huyndai E&C, chương trình hợp tác với Hiệp hội năng lượng không biên giới của Cộng hòa Pháp đào tạo giảng viên, hỗ trợ học phí cho HSSV khi ra trường tặng các em bộ đồ nghề đủ dụng cụ để làm nghề điện dân dụng, chương trình hợp tác với tập đoàn Sam sung thành lập trung tâm đào tạo tại trường với 1 phòng lý thuyết, 1 phòng thực hành đầy đủ các trang thiết bị hiện đại, HSSV ra trường được tuyển ngay vào các trạm bảo hành của SAMSUNG… Qua đó cán bộ giảng viên và sinh viên được tiếp xúc với công nghệ mới cả về lý thuyết và thực hành giúp sinh viên sau khi tốt nghiệp được trang bị đầy đủ kiến thức kỹ năng bậc cao, đáp ứng sự chuyển biến ứng dụng công nghệ tại doanh nghiệp.

Công ty TASCO trao các bộ dụng cụ nghề điện lạnh tặng nhà trường

Thứ chín, xây dựng trang truyền thông tuyển sinh– việc làm

      Hơn 300 nhà tuyển dụng, các doanh nghiệp trong và ngoài nước tham gia ngày hội việc làm với hàng nghìn cơ hội việc làm cho sinh viên mỗi năm. Tỉ lệ sinh viên có việc làm sau 1 năm tốt nghiệp đạt trên 90%. Trong khi nhiều người lo ngại học xong có việc làm hay không thì HSSV phải ký cam kết 3 bên sau khi ra trường phải làm việc cho DN từ 6 tháng đến 2 năm tùy theo từng nghề và từng doanh nghiệp. Thông qua hoạt động trên đem lại cho sinh viên những thông tin trực tiếp và chính xác, được gặp gỡ, tiếp xúc, tham gia phỏng vấn, ứng tuyển vào các doanh nghiệp, từ đó tìm được việc làm phù hợp ngay khi tốt nghiệp. Trường có phần mềm quản lý HSSV sau tốt nghiệp, lần vết sinh viên xem HSSV ra trường làm có đúng nghề không và mức lương thế nào.

       III. KẾT LUẬN

“Đẩy mạnh phát triển nhân lực có kỹ năng nghề, góp phần nâng cao năng suất lao động và tăng năng lực cạnh tranh Quốc gia trong tình hình mới” đang là định hướng phát triển của các trường trong khối GDNN

Trường Cao đẳng nghề Công nghiệp Hà Nội có thể khẳng định rằng, hoạt động hợp tác giữa nhà trường và doanh nghiệp đã góp phần nâng cao chất lượng đào tạo của nhà trường, được các doanh nghiệp, các tổ chức sử dụng lao động đánh giá cao. Tỉ lệ sinh viên tốt nghiệp có việc làm tăng hàng năm, uy tín và thương hiệu CĐN Công nghiệp Hà Nội ngày càng được khẳng định. Trong bối cảnh thế giới đang diễn ra cuộc cách mạng công nghiệp 4.0, yếu tố cốt lõi của việc xây dựng điển hình trong giáo dục nghề nghiệp đó là đào tạo gắn liền với thực tiễn, đào tạo đáp ứng tốt hơn nhu cầu của xã hội.

Do đó việc phát triển mô hình kết hợp giữa nhà trường và doanh nghiệp chính là nhiệm vụ quan trọng để tạo ra nguồn nhân lực chất lượng cao trong thời đại mới.

Vì vậy, cần phải nghiên cứu về cơ chế chính sách, tạo điều kiện cho doanh nghiệp đầu tư, liên kết, hợp tác với các trường. Bản thân các trường cần phải thích nghi bằng cách chủ động hội nhập, đi trước đón đầu các kỹ năng cần thiết cho một nền kinh tế thông minh và công nghiệp hóa.

Một số hình ảnh hoạt động giữa nhà trường và doanh nghiệp:

                                                                 Nguyễn Văn Huy- PHT trường CĐNCN Hà Nội